RECEB AYININ FAZÎLETİ

[Abdulkadir]

RECEB AYININ FAZÎLETİ - 1

Receb, tâzim ve saygı anlamına gelir. İslâm öncesi Araplar; Receb ayına ayrı bir ehemmiyet verirler, saygı gösterirler ve şanını yüceltirlerdi. Receb ayı gelince kılıçlar kınına sokulur, oklar torbalarına yerleştirilir, derin ve kanlı husûmetlerin üzerine geçici de olsa bir sükûnet örtüsü çekilirdi…

Artık o gürültülü ve korkunç çöller, tatlı bir huzurun baharına dalar, her taraf ayrı bir güven ve selâmet sahasına dönerdi. Öyle ki, bu ayda bir kimse babasının kâtiline rastlasa bile, başını kaldırıp kaşına bakmazdı. Bu aya SAĞIR AY denilmesi de sükûnet mevsimi olmasındandır... Receb ayına sağır denmesinin bir başka anlamı da şöyle ifade edilir:

Bu ayın bereketi hürmetine, bu ay da işlenen günah ve hataları mânen bu ay duymamakta, mü'minlerin sadece ibâdet ve sevaplarına şâhitlik etmektedir. Böylece Cenâb-ı Hak, mü'min kullarının bu ayda işlemiş oldukları günahları bağışlamaktadır. İslâmiyet gelince de Receb ayına mahsus olan bu saygı devam ettirildi. Bilhassa Reğâib ve Mi'râc gibi tecellilerle şereflendirildi.

Rasûl-i Ekrem Efendimiz (S.A.S.) duâlarında,

- Allah'ım! Receb'i ve Şâban'ı hakkımızda hayırlı ve mübarek kıl, bizi Ramazan'a ulaştır!.." buyururlardı. (Câmiü's-Sağîr, 2/90) Receb'e, RECM ayı da denir. Buna göre, mü'minlere eziyet ve zahmet vermemesi için, şeytanlar bu ayda taşlanır, kovulup uzaklaştırılır. Receb (رجب) kelimesindeki R (ر) harfi, Allah'ın rahmetine, C (ج) harfi, Allah'ın cömertliğine ve yardımına, B (ب) harfi ise, Allah'ın birrine (iyilik ve ihsânına) işaret eder…

Receb ayına MUTAHHAR denmesinin sebebi, bu ayı oruçlu geçirenlerin günah ve hatalarından temizlenip paklanmasıdır. Receb ayının Peygamberler tarihinde ayrı bir yeri vardır. Meselâ, Nuh Aleyhisselâm ve kavmi Receb ayında gemiye binmiş ve tufandan kurtulmuşlardır…
Buna göre Receb ayında işlenen ibâdet, edilen iyilik, yapılan hizmetlerin mânevî ecri ve sevabı, bire yüz olarak verilmektedir. Bunun için mü'minler bu aydaki nasiplerini arttırmak maksadıyla daha çok gayret sarf ederler. Hayır ve hasenata biraz daha ağırlık verirler. Bazı hikmet ehli âlimler Receb ayı hakkında şu yorumları getirmişlerdir:

- Receb ezâ ve cefâyı terk içindir, Şaban amel ve vefâ içindir, Ramazan sıdk ve safâ içindir...

- Receb tevbe ve pişmanlık ayıdır, Şaban muhabbet ayıdır, Ramazan kurbet (Allah'a yakınlık) ayıdır…

- Receb hürmet ayıdır, Şaban hizmet ayıdır, Ramazan ni’met ayıdır…

- Receb ibâdet ayıdır, Şaban dünyanın safasını terk etme ayıdır, Ramazan ise, ibâdetlerin mükâfatını artıran aydır…

[Abdulkadir]

RECEB AYININ FAZÎLETİ - 2

Receb ayı Hicrî ayların yedincisi ve Ramazan'dan iki ay öncesidir. Fazileti bakımından ayrı bir yeri vardır. Reğâib ve Mi'râc gibi mübârek geceleri içinde bulundurması, faziletini daha da arttırmaktadır. Ayrıca, Kur'ân'da haram ayları olarak geçen dört aydan birisi olması, Müslüman kalblerdeki yerini bir kat daha daha artırmıştır…

Receb ayı, ÜÇ AYLAR olarak bilinen mübârek bir mevsimin ilk ayıdır. Bu aylara ÇOK SEVAPLI İBÂDET AYLARI diyen Bediüzzaman Hz.leri, onların kazandırdıkları sevap ve mükâfatlar bakımından, mü'minlerin önünde nasıl bir kademeli yükseliş vesilesi olduklarına şöyle işaret eder:

"- Her hasenenin (ibâdetin) sevabı başka vakitte on ise, Receb-i Şerifte yüzden geçer, Şâban-ı Muazzamada üç yüzden ziyâde ve Ramazan-ı Mübârekte bine çıkar ve cum’a gecelerinde binlere ve Leyle-i Kadirde (Kadir Gecesinde) otuz bine çıkar…" (Şualar, 416)

Buna göre Receb ayında işlenen ibâdet, edilen iyilik, yapılan hizmetlerin mânevî ecri ve sevabı, bire yüz olarak verilmektedir. Bunun için mü'minler bu aydaki nasiplerini arttırmak maksadıyla daha çok gayret sarf ederler. Hayır ve hasenata biraz daha ağırlık verirler. Bazı hikmet ehli âlimler Receb ayı hakkında şu yorumları getirmişlerdir:

- Receb ezâ ve cefâyı terk içindir, Şaban amel ve vefâ içindir, Ramazan sıdk ve safâ içindir...

- Receb tevbe ve pişmanlık ayıdır, Şaban muhabbet ayıdır, Ramazan kurbet (Allah'a yakınlık) ayıdır…

- Receb hürmet ayıdır, Şaban hizmet ayıdır, Ramazan ni’met ayıdır…

- Receb ibâdet ayıdır, Şaban dünyanın safasını terk etme ayıdır, Ramazan ise, ibâdetlerin mükâfatını artıran aydır…

[Abdulkadir]

RECEB AYININ FAZÎLETİ - 3

Büyük tasavvuf ehli Zünnün Mısrî der ki:

"- Receb ekme ayıdır, Şaban sulama ayıdır, Ramazan derleyip toplama ayıdır. Herkes ne ekerse onu biçer, ne yaparsa cezâsını çeker. Bir kimse ekimi bırakırsa, hasat zamanı ekmediğine pişman olur. Kıyâmet gününde ise, çok kötü duruma düşer…”  (Abdürkadir Geylani, Üç aylar ve Faziletleri)

Receb ayının diğer aylardan farklı bir ibâdeti de oruçtur. Mümkün mertebe bu ayda daha fazla oruç tutulmaya çalışılır. Ebû Davud’da geçen bir hadîs-i şerifte; hiç ara vermeden devamlı surette oruç tutan bir zâta Peygamberimiz (S.A.S.) bazı tavsiyelerden sonra şöyle buyurduğu rivayet edilir:

"- Haram aylarından bazısını tut, bazısını bırak, haram aylarda tut ve bırak, haram aylarda tut ve bırak..." (Ebu Davûd, Savm, 54)

Hadisin devamında, ravî olan sahâbî şöyle demektedir:

"- Rasulullah TUT! dedikçe, üç parmağını yumdu, BIRAK! deyince de üç parmağını bıraktı…" Böylece Peygamberimizin o zata, "Üç gün tut, üç gün ara ver!.." dediği anlaşılıyordu.

Bilindiği gibi haram ayları, "Zilka’de, Zilhicce, Muharrem ve Receb" aylarıdır… Receb ayında devamlı olarak bir ay boyu oruç tutmanın uygun görülmeyişinin sebebi, Receb ve Şaban aylarının Ramazan ayına benzemesinden kaçınılmasıdır. Çünkü hiç kesintisiz bir ay boyunca oruç tutmak sadece Ramazan ayına mahsustur. Hattâ Receb ayında bir ay süresince oruç tutmanın mendup bile olmadığını söyleyen İmam Gazâlî ve İbni Kayyım el-Cevzî gibi müçtehidler, Ramazan ayına benzememesi için diğer aylardan farklı olarak Receb ayında devamlı bir ay boyu oruç tutmayı mekruh görürler… (İhya, 1/237; Zâdu'l-Meâd, 2764)

Diğer aylarda nasılsa, Receb ayında da ayın ortasında veya belli günlerinde, yahut üçer gün ara vermek suretiyle oruç tutulması tavsiye edilmektedir…

Görüldüğü gibi Receb ayında tamamen oruçlu geçirme hususunda bir hadis ve rivâyet yoktur. Üç ayları hiç ara vermeden tutmak sünnet ve müstehap da değildir, sadece sâlih zatların güzel bir âdetidir. Receb ayını tam olarak tutanlara TUTMA!denilmez, ama fıkhı olarak da hükmünü belirtmek gerekir…